Τρίτη 17 Απριλίου 2018

Η μετάφραση πράξη αγάπης και τέχνης πράξη, συνέντευξη στη Γεωργία Σκοπούλη

Δημοσιεύθηκε στον Ηπειρωτικό Αγώνα 17/04/2018

Μνήμη και αγάπη. Ιστορική μνήμη και αγάπη. Δυο βασικοί ιδεολογικοί άξονες της ποίησης της Γιώτας Παρθενίου. Οι συνθέσεις της έχουν ποιότητα τόσο αισθητική όσο και διανοητική. Το έργο της, στο σύνολό του, ενώνεται ή καλύτερα διασταυρώνεται καθώς συναντά όλα τα μεγάλα ποιητικά ρεύματα που μας έρχονται από την καβαφική πόλη, το καβαφικό σύμπαν, και φτάνουν ως τις ποιητικές συνθέσεις του Ρίτσου και του Σεφέρη. Τα παραπάνω είναι ένα απόσπασμα από τον πρόλογο του Απόστολου Παπαϊωάννου, στο μεταφρασμένο στη Ρουμάνικη γλώσσα βιβλίο ποίησης της Γιώτας Παρθενίου, με τον τίτλο POEME - ΠΟΙΗΜΑΤΑ. Είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε με την ποιήτρια.


Είναι, κυρία Παρθενίου, ένα καινούργιο έργο η μετάφραση της ποίησής σας στη Ρουμάνικη γλώσσα;

Όχι, είναι ένα έργο ανθολόγησης της ποίησής μου από το 1981 μέχρι το 2012.


Μπορείτε να μας πείτε πότε αρχίσατε να γράφετε ποίηση;

Σε ηλικία δεκαεφτά χρονών έγραψα το πρώτο μου ποίημα και συνέχισα να γράφω σε όλη μου τη ζωή. Αν και η μάνα μου έλεγε ότι όταν ήμουν έξι-εφτά χρονών έβρισκε ανάμεσα στις χτιστές πέτρες του τοίχου μικρά χαρτάκια δικά μου. Κάτι έγραφα. Τι έγραφα; Χάθηκαν...




Ποιός έκανε την επιλογή των ποιημάτων σας που μεταφράστηκαν;

Ο Ρουμάνος Βαλέριο Μαρντάρε, καθηγητής ξένων γλωσσών, μεταφραστής, λεξικογράφος και λάτρης της Ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας. Ο ίδιος έκανε και την μετάφραση.


Πώς τον γνωρίσατε;

Τον Βαλέριο τον συνάντησα στην πόλη των Ιωαννίνων το 1994, μέσω του ποιητή Βασίλη Μάργαρη, την εποχή που σπούδαζε στο πανεπιστήμιό μας. Ήταν υπότροφος του ιδρύματος Ουράνη για την ελληνική γλώσσα. Από τότε μετέφραζε ποίησή μου μέχρι το 2015.
Αυτά δημοσιεύονταν στα περιοδικά, του Βουκουρεστίου και του Ιασίου,  POEZIA, DACIA LITERARA, KRONIKA και στο LITERATURA NEOGRECA CONTEMPORANA IN ROMANIA, έναν βιβλιογραφικό οδηγό των εκδόσεων του πανεπιστημίου του Ιασίου που κυκλοφόρησε το 1988 με χορηγία του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών με πρόεδρο, τότε, τον Ιάκωβο Καμπανέλλη.


Από ποιές συλλογές σας επέλεξε;

Από τα Μόρια, 1981 ιδιωτική έκδοση, Μη, 1986  εκδόσεις Δωδώνη, Του Φεγγαριού μπλέ, 1994 εκδόσεις Γκοβόστης, Και το ρούχο πέρα ριγμένο, 2002 Γκοβόστης, Και τες νύχτες νάσαι από σώμα, 2012 εκδόσεις Γαβριηλήδη.


Περιγράψετε μας το βιβλίο...

Ευχαρίστως! Καταρχήν εγώ  δεν είχα καμία παρέμβαση. Εκδόθηκε στο Βουκουρέστι το 2015, από τον εκδοτικό οίκο ΟΜΟΝΟΙΑ που διευθύντρια είναι η κυρία Έλενα Λαζάρ πρέσβειρα του ελληνικού πολιτισμού. Το εξώφυλλο είναι της καλλιτέχνιδας MIHAELA STIBU από το Ιάσιο. Όλο το περιεχόμενο του βιβλίου είναι γραμμένο στην Ρουμάνικη και ταυτόχρονα και στην Ελληνική Γλώσσα. Τον πρόλογο έγραψε ο ομότιμος καθηγητής του πανεπιστημίου Ιωαννίνων Απόστολος  Παπαϊωάννου, και τον επίλογο ο καθηγητής Ανδρέας Ράδος, υφηγητής πανεπιστημίου, συγγραφέας και μεταφραστής ο οποίος ζει στη Ρουμανία.


Έχω την εντύπωση ότι δεν μεταφράστηκε μόνο στα Ρουμάνικα η ποίησή σας...

Πράγματι, μεταφράστηκε και στα Ιταλικά, Πολωνικά, Αλβανικά και Αραβικά από ποιητές, μεταφραστές και πανεπιστημιακούς δασκάλους.


Έγινε παρουσίαση του βιβλίου σας στη Ρουμανία;

Έγινε στις 9 Ιουνίου του 2015 στη Σχολή Καλών Τεχνών του Ιάσιου Πανεπιστημίου, που έχει το όνομα του εθνικού τους ποιητή, ΜΙΗΑΙ ΕΜΙΝΕSCU. Ήταν μια ελληνική βραδιά, με ελληνική ποίηση και μουσική Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, Ξαρχάκου και Λοΐζου από το συγκρότημα FLORALIA. Το βιβλίο μου παρουσιάστηκε από το θεατρικό σχήμα του πανεπιστημίου.


Το χαρήκατε, φαντάζομαι...

Δεν μπόρεσα να παραβρεθώ για σοβαρούς λόγους υγείας (δάκρυσε...) Όμως μου στείλανε την αφίσα, το πρόγραμμα, και με πληροφόρησαν πως η αίθουσα ήταν κατάμεστη και είχε πολύ ενθουσιασμό! Και ήταν άνθρωποι που ποτέ δεν με γνώρισαν και ούτε εγώ τους έχω γνωρίσει.
     Όμως παραβρέθηκα στην Διεθνή  Έκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη, στις 12 με 15 Μαΐου το 2016, όπου η πρεσβεία της Ρουμανίας παρουσίασε το έργο μου στο περίπτερό της. Εκεί έζησα  ένα δυνατό συναίσθημα και μια μεγάλη συγκίνηση ακούγοντας μια άγνωστή μου, την καθηγήτρια Valeria Mitu, να μιλάει για το έργο μου σε μιαν αισθητική προσέγγιση.

Δώρο ακριβό ετούτη η μετάφραση


Πώς αισθάνεστε που τα ποιήματά σας ταξιδεύουν με διαφορετική γλώσσα;

Συγκίνηση που τα ποιήματά μου φτάνουν σε αναγνώστες μιας άλλης χώρας, με άλλη κουλτούρα και πολιτισμό.


Πώς μπορούμε να χαρακτηρίσουμε την πράξη που λέγεται μετάφραση; Είναι όντως ένα παράθυρο ανοιχτό στον έξω κόσμο;

Η μετάφραση αιμοδοτεί, ανανεώνει την λογοτεχνία, αφού μέσω της μετάφρασης μπορούμε να γνωρίσουμε την λογοτεχνία των άλλων λαών, με ό,τι εκείνη εμπεριέχει, αλλά και να δεχτούμε επιρροές για κάτι πιο γόνιμο στη νέα δημιουργία.
     Η μετάφραση ―πράξη αγάπης και τέχνης πράξη― είναι για την ποίησή μου και το ταξίδι της στη χώρα του Γαλάζιου Δούναβη και του Μιχάϊ Εμινέσκου, δώρο ακριβό. Τούτο το έργο ανήκει πλέον στους δυο συγγραφείς του και στις δυο μας χώρες, στην Ελλάδα και στην Ρουμανία.


Ποιά η απήχηση της ελληνικής ποίησης σε ξένες χώρες;

Η απήχηση ―διαφορετική από χώρα σε χώρα― δεν είναι αυτή που θα της άξιζε. Παρότι η ποίησή μας αποτελεί κύριο και διαχρονικό γνώρισμα, ταυτότητα θάλεγα, του ελληνικού πολιτισμού μας.


Ποιοι θεωρούνται οι πιο μεταφρασμένοι ποιητές μας;

Καβάφης, Σεφέρης, Ρίτσος, Ελύτης, και από τους πεζογράφους ο Καζαντζάκης. Τα τελευταία χρόνια μεταφράζονται και σύγχρονοι ποιητές, όμως η ποσότητα αντιτύπων είναι περιορισμένη.


Θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου σας και στα Γιάννενα;

Θα γίνει στις 22 Απριλίου στον Πολυχώρο Δημήτρης Χατζής και ώρα 9 μ.μ. Τη διοργάνωση αναλαμβάνουν το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών, η Εταιρεία Λογοτεχνών και Συγγραφέων Ηπείρου, οι εκδόσεις ΟΜΟΝΟΙΑ, και η Θεατρική Συμπαιγνία. Την επιμέλεια και την καλλιτεχνική παρουσίαση ανέλαβε η σκηνοθέτρια και ηθοποιός Γιολάντα Καπέρδα.

Παρουσιάζουν το βιβλίο εκ μέρους της Εταιρείας Λογοτεχνών και Συγγραφέων Ηπείρου ο γενικός γραμματέας της κ. Χάρης Λεοντάρης, και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Al.I . Cuza Ιασίου Ρουμανίας Valeriou Mardare. Θα διαβάσουν ποιήματα η Γιολάντα Καπέρδα, ο Βασίλης Σιάφης και εγώ. Τη μουσική επιμέλεια έχειm ο Γεράσιμος Λώλης, καθηγητής του Δημοτικού Ωδείου, ο οποίος παίζει και βιολί, ενώ πιάνο παίζει ο Ιωάννης Ντακούμης.

Μέσα από τη εφημερίδα σας θάθελα να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όσους, εκεί στη Ρουμανία, εργάστηκαν για την έκδοση αυτού του βιβλίου.

Θερμές ευχαριστίες στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου μας, στους καλλιτέχνες, και στον Ηπειρωτικό Αγώνα για τούτη τη φιλοξενία.

Και στη Γεωργία Σκοπούλη για τη ζεστή ώρα της συνέντευξης.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου