Τετάρτη 21 Φεβρουαρίου 2018

Λύδιας Κονιόρδου: Δεν νιώθω «απέναντι» σε κανέναν. Νιώθω «μαζί», συνέντευξη στη Γεωργία Σκοπούλη

Δημοσιεύθηκε στον Ηπειρωτικό Αγώνα 21/02/2018

Μια σπουδαία ηθοποιός που σημάδεψε το ελληνικό θέατρο, αλλά και σκηνοθέτης και δασκάλα. Σήμερα είναι στο υπουργείο πολιτισμού και... «κονταροχτυπιέται». Η Λυδία Κονιόρδου σπούδασε αγγλική φιλολογία στο πανεπιστήμιο Αθηνών. Απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, με το οποίο και συνεργάστηκε, και ιδρυτικό μέλος του θεάτρου της Άνοιξης. Για εννέα χρόνια ήταν μόνιμο μέλος του θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν, όπου έπαιξε ρόλους ελληνικού και ξένου ρεπερτορίου σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν, Γιώργου Λαζάνη, και Μίμη Κουγιουμτζή. Πήρε μέρος ως κορυφαία χορού σε πολλά έργα αρχαίου δράματος και πρωταγωνίστησε σε έργα του Σοφοκλή, του Αισχύλου, του Ευριπίδη στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Διετέλεσε καλλιτεχνική διευθύντρια στα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα Βόλου και Πάτρας. Δίδαξε σε ιδιωτικές δραματικές σχολές, στο Εθνικό και στο Τμήμα Θεατρολογίας της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.



Ήταν, για πολλούς, ένα ξάφνιασμα, τόσο η επιλογή του πρωθυπουργού όσο και η δική σας αποδοχή. Νιώσατε, έστω και μια στιγμή, να πείτε «έχω πιο σπουδαία πράγματα να κάνω»;

Έρχονται φορές στη ζωή του καθενός, όπου καλείται με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο να υπηρετήσει το κοινό καλό και όχι μόνο τις προσωπικές του υποθέσεις. Το δημόσιο συμφέρον, όχι αποκλειστικά το ιδιωτικό.Η συνείδησή μας, μέσα από τη διεύρυνση μιας παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας, αντιλαμβάνεται όλο και πιο καθαρά ότι το ιδιωτικό είναι απόλυτα συνυφασμένο με το δημόσιο. Όταν το ιδιωτικό συμφέρον βλάπτει το δημόσιο, είναι θέμα χρόνου να βλάψει τελικά και το ίδιο το ιδιωτικό. Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε ιδίως πάνω στους συμπολίτες μας που είναι ευάλωτοι.


Σε όλη μου τη συνειδητοποιημένη ζωή προσπαθούσα να προσφέρω όσο μπορούσα σε κινήσεις πολιτών, να υπηρετώ την αποκέντρωση, μέσα από την ίδια μου τη δουλειά και τις συνεργασίες που επέλεγα. Επομένως, όταν μου έκανε αυτήν την απρόσμενη, τιμητική πρόσκληση ο πρωθυπουργός να αναλάβω ευθύνη για έναν χώρο, τον οποίο υπηρετώ 40 χρόνια, δε θα μπορούσα να αρνηθώ.

Δεν αισθάνομαι ωστόσο ότι «κονταροχτυπιέμαι». Η εποχή είναι πολύ ιδιαίτερη, είναι πέρασμα σε μια νέα σελίδα για τη χώρα μας και για τον κόσμο. Είναι επόμενο να συγκρούονται πολλές απόψεις για το πώς θα διαμορφωθεί η επόμενη μέρα. Είναι αναμενόμενο να υπάρχουν φωνές από όλο το φάσμα των συναισθημάτων και εντάσεων· όπως και φαινόμενα κοντόφθαλμης ιδιοτέλειας.

Οι αρχαίοι έδιναν μια πολύ αρνητική χροιά στη λέξη ιδιώτης. Στις ξένες γλώσσες, αγγλικά, γαλλικά, idiot σημαίνει ανόητος. Και είναι ανόητος όποιος αποκόβει τη δική του ευημερία από το σύνολο, νομίζοντας ότι το κακό δεν θα χτυπήσει κάποτε και τη δική του πόρτα.

Το πιο «σπουδαίο» λοιπόν που έχω να κάνω είναι, με αποσκευές την πολύχρονη συσσωρευμένη εμπειρία και γνώση, από μια θέση ευθύνης να διορθώσω κακώς κείμενα ή τομείς που αφέθηκαν επί χρόνια στην εγκατάλειψη και -ακόμα χειρότερα- σε έλλειψη διαφάνειας και δίκαιης κατανομής, τομείς όπως η καλλιτεχνική αποκέντρωση, η καλλιτεχνική παιδεία, η σωστή ανάδειξη και αξιοποίηση της διαχρονικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς και η σύνδεσή της με τη ζωή των τοπικών κοινωνιών, τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών κ.τ.λ.

Ήδη έχουν γίνει πολλά χειροπιαστά βήματα, με έργα κι όχι λόγια, ως εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής και σε συνέχεια των προηγούμενων ηγεσιών στο ΥΠΠΟΑ. Ως δημιουργός επί χρόνια σκόνταφτα, όπως και άλλοι πολλοί, στις παθογένειες που τώρα καλούμαι να διορθώσω. Και γίνονται πολλά, παρά το περιορισμένο δημοσιονομικά περιβάλλον, μέσα από το πνεύμα συνεργασίας, εξοικονόμησης πόρων, αποφυγής σπατάλης


Είναι τα Δημοτικά Θέατρα στον άμεσο προγραμματισμό σας; Και τι κάνατε μέχρι τώρα;

Στον τομέα της αποκέντρωσης και δίκαιης κατανομής, το ΥΠΠΟΑ κάνει συγκεκριμένα βήματα μέσω προγραμματικών συμβάσεων για τα ΔΗΠΕΘΕ. Ήδη από πέρσι έδωσε ένα πρώτο, προειδοποιητικό δείγμα γραφής, και χαίρομαι που τα ΔΗΠΕΘΕ ανταποκρίνονται στα νέα δεδομένα, όπως το ΔΗΠΕΘΕ των Ιωαννίνων και άλλων πόλεων. Η νέα προγραμματική, που είναι στο τελικό στάδιο επεξεργασίας, προβλέπει ξεκάθαρα κίνητρα και όρους ώστε τα ΔΗΠΕΘΕ, τόσο οι δήμοι και οι περιφέρειες, όσο και οι πολίτες να γίνουν συνυπεύθυνοι και κοινωνοί στις αλλαγές που χρειάζεται ο θεσμός για να αναζωογονηθεί.

Υπάρχουν αξιοκρατικά κριτήρια, θέσεις εργασίας, διευθυντής με καλλιτεχνικό κύρος, παρουσία στην περιφέρεια, και οικονομικά κίνητρα για ανάπτυξη του πνεύματος συνεργασίας ανάμεσα στα ΔΗΠΕΘΕ ή με άλλους εποπτευόμενους ή επιχορηγούμενους φορείς από το υπουργείο. Κίνητρα θα δοθούν για ανάπτυξη της εξωστρέφειας με αντίστοιχους φορείς του εξωτερικού, όπως και για φιλοξενία νεανικών καλλιτεχνικών σχημάτων με επαγγελματικό προσανατολισμό.

Έχουμε δώσει έμφαση στην αποκέντρωση για να αναπτυχθεί ένας ουσιαστικός διάλογος ανάμεσα στην περιφέρεια και στο κέντρο. Η περιφέρεια χρειάζεται στήριξη και εμψύχωση για να αναπτύξει τη δική της ταυτότητα και δυναμική. Να πάψει να είναι μιμητής του κέντρου. Όποτε έχει συμβεί αυτό –τα παραδείγματα είναι πολλά και λαμπρά– ο θεσμός έγινε ακτινοβόλος και επηρέασε την καλλιτεχνική δημιουργία ευρύτερα.

Ακόμα, επί έναν χρόνο έχουμε επιδοθεί σε μια πολύ λεπτομερή επικαιροποίηση και συμπλήρωση του Μητρώου Επιχορηγούμενων Φορέων στις περιφέρειες, με αξιοκρατικά κριτήρια ανά κατηγορία, και με διασταύρωση στοιχείων, κάτι που δεν υπήρχε πριν. Τα χρήματα μοιράζονταν με αδιαφανή κριτήρια και όχι δίκαια. Τώρα διαμορφώσαμε δυο περιόδους κατάθεσης αιτημάτων, χειμερινή και θερινή. Επιτροπές του ΥΠΠΟΑ θα εγκρίνουν τις πιο αξιόλογες, δίκαια και αντιπροσωπευτικά από όλη την Ελλάδα. Ακόμα θα ζητείται απολογισμός για μελλοντική ικανοποίηση αιτημάτων.

Έτσι ακολουθούμε την πρακτική των επιχορηγήσεων των σχημάτων θεάτρου και χορού, που επανήλθαν μετά από επώδυνο κενό επτά χρόνων. Όπως στις επιχορηγήσεις διανεμήθηκαν πάνω από 1.500.000 €, το ίδιο ποσό διανεμήθηκε σε μικρότερους φορείς σε όλη την επικράτεια.


Και βέβαια στο Υπουργείο σας δεν ανήκει μόνο το θέατρο: ο κινηματογράφος, η μουσική...

Σε φωτεινές προσπάθειες με συνέπεια χρόνων και σημαντικό εκπαιδευτικό και καλλιτεχνικό έργο, η οικονομική στήριξη υπήρξε πιο γενναιόδωρη, όπως στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ για νέους στην Ολυμπία, στον φορέα Λαβύρινθος στην Κρήτη κ.ά.

Φροντίζουμε, όμως, και το μέλλον των νέων ανώνυμων δημιουργών. Στο πρόγραμμα που υλοποιήθηκε για πρώτη φορά «Ανοιχτές Πόρτες - Από την Πρόβα στη Σκηνή», σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, το οποίο το ΥΠΠΟΑ στηρίζει οικονομικά βάσει προγραμματικής συμφωνίας, δόθηκε η δυνατότητα σε 50 νεανικά σχήματα μουσικής θεάτρου και χορού να κάνουν δωρεάν πρόβες και να παρουσιάσουν τη δουλειά τους.


Πνευματικά δικαιώματα, που κανείς δεν τόλμησε μέχρι τώρα...

Μετά από 25 χρόνια, αυτή η κυβέρνηση τόλμησε να ανοίξει το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων, με τις γνωστές σε όλους πια σκανδαλώδεις παθογένειες εις βάρος των δημιουργών και των χρηστών. Με τον νόμο που ψήφισε η Βουλή περάσαμε σε μια νέα εποχή στα πνευματικά δικαιώματα.

Στο Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων(ΤΑΠΑ) προχωράμε στην εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου, την άνοιξη, μετά την υπογραφή της σχετικής συμφωνίας, και στον διαγωνισμό για τα αναψυκτήρια, όπως και στον εμπλουτισμό των πωλητηρίων και των εκδόσεων.

Στο Ταμείο Αλληλοβοήθειας του υπουργείου μπήκαν κανόνες που εξασφαλίζουν τη διαφάνεια, την εύρυθμη λειτουργία των δραστηριοτήτων του, και τους εργαζόμενους.

Προχωράει με τρόπο υποδειγματικό και το έργο στο Μετρό Θεσσαλονίκης, ενώ εξασφαλίζεται η παράλληλη ανάδειξη των αρχαιολογικών ευρημάτων της «Πόλης Κάτω Από την Πόλη», που θα γίνει πια κομμάτι της καθημερινότητας των κατοίκων και των επισκεπτών της Θεσσαλονίκης.

Γεφύρι της Πλάκας: Μέσα στο καλοκαίρι!

Και τα γεφύρια μας; Τα αριστουργήματα των ηπειρωτών καλλιτεχνών...

Με εξαιρετικό πνεύμα συνεργασίας με επτά διαφορετικούς φορείς, υπουργείο Οικονομίας, Μεταφορών, περιφέρεια Ηπείρου, δήμο Βορείων Τζουμέρκων, Πολυτεχνείο, Τεχνικό Επιμελητήριο, υπό τον συντονισμό και εποπτεία του ΥΠΠΟΑ, καταφέραμε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας έτσι ώστε να δούμε το γεφύρι της Πλάκας να ξανασηκώνεται, όπως ακριβώς ήταν.

Φέτος ολοκληρώθηκαν οι απαραίτητες σωστικές εργασίες από την περιφέρεια, ενώ ήδη εγκρίθηκαν οι μελέτες και το ΥΠΟΜΕΔΙ προχωρά στην ανάδειξη του αναδόχου για την τελική φάση του έργου, την άνοιξη του 2018. Αν έχουμε, όπως το πιστεύουμε, τη συνεργασία όλων και τη βοήθεια από τον καιρό, όπως είχαμε φέτος, θέλουμε να ελπίζουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος του έργου θα υλοποιηθεί μέσα στο καλοκαίρι.


Πώς νιώθετε τώρα που είστε «απέναντι» από τους συναδέλφους σας που πριν μαζί διεκδικούσατε;

Πόσο σκληρός μπορεί να γίνει ο άνθρωπος απέναντι σε ανθρώπους που απαιτούν και διαμαρτύρονται «δικαίως και αδίκως»; Πώς αντιμετωπίζετε καταστάσεις; Και πώς νομίζετε ότι σας αντιμετωπίζουν.

Δεν νιώθω «απέναντι» σε κανέναν. Νιώθω «μαζί». Και αυτό είναι το πνεύμα που θέλω να εμπνεύσω γύρω μου. Τους σημαντικούς στόχους μόνο μαζί μπορούμε να τους καταφέρουμε, για το καλό όλων. Το γεφύρι έχει για μένα έναν ευρύτερο συμβολισμό. Όλοι μαζί συμβάλλουμε, και η χαρά, όταν σηκωθεί, θα είναι όλων, όταν θα στήσουμε μαζί τον χορό να το γιορτάσουμε.

Με τους συναδέλφους μου αισθάνομαι συνοδοιπόρος. Και χαίρομαι που από αυτή τη θέση μπορώ να συμβάλω όχι μόνο για τα κρατικά θέατρα αλλά και για το ελεύθερο θέατρο και τον χορό. Εξασφαλίσαμε φέτος κωδικό για το ελεύθερο θέατρο, αίτημα δεκαετιών, που προβλέπει σταθερή επιχορήγηση, βάσει του προϋπολογισμού, έτσι ώστε να μη διακόπτονται οι επιχορηγήσεις. Το ίδιο θα κάνουμε φέτος και για τον χορό.

Δεν έχω εισπράξει διαμαρτυρίες ούτε παράλογες απαιτήσεις. Το αντίθετο θα έλεγα, κατά γενική ομολογία. Είμαστε κοντά στους καλλιτέχνες και τους εποπτευόμενους φορείς και λύνουμε με διάλογο ένα ένα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Ακριβώς επειδή είμαι σε θέση να τα καταλάβω από την εμπειρία μου, και όχι μόνο από το θέατρο.

Πόσο μπορεί να απέχουν οι ιδέες και τα θέλω από την πραγματικότητα;

Όταν στο επίπεδο των ιδεών, των αξιών, των στόχων είμαστε ξεκάθαροι, τότε η υλοποίηση είναι πιο ρεαλιστική και μπορούν να επιτευχθούν στόχοι που πρώτα φαινόντουσαν ακατόρθωτοι. Το τοπίο έχει υπάρξει θολό επί πολλά χρόνια. Αυτό ευνοούσε ενδεχομένως αδιαφανείς διαδικασίες και ιδιοτέλεια. Αυτό δεν ισχύει πια. Και όσο πιο πολλοί συνταχτούμε σε αυτόν τον σκοπό τόσο πιο καλά και γρήγορα αποτελέσματα θα έχουμε.


https://ssl.gstatic.com/ui/v1/icons/mail/images/cleardot.gif
Υπάρχει κρίση και στο θέατρο; Τι σημαίνουν τόσα πολλά θεατρικά σχήματα; Υπάρχει ποιότητα ή απλά δημιουργείται σύγχυση...

Το θέατρο, όπως και όλες οι τέχνες, αντανακλά το γίγνεσθαι και τον προβληματισμό της κοινωνίας. Ειδικά σήμερα έχουμε ανάγκη τη ματιά και τον διάλογο που προφέρει η τέχνη. Η τέχνη δεν είναι διακοσμητική. Είναι ανάγκη, η απαραίτητη πυξίδα για να διαγράψουμε την πορεία μας σε μια εποχή ραγδαίων αλλαγών και προκλήσεων.

Ο τόπος μας πάντα είχε μια έφεση στο θέατρο. Άλλωστε εδώ γεννήθηκε το είδος αυτό, ως πυλώνας της δημοκρατίας και της συνειδητότητας των πολιτών.

Πάντα είχαμε, τουλάχιστον μετά τη Χούντα, την παρουσία πολλών ανήσυχων φωνών που εκφραζόντουσαν μέσα από το θέατρο. Αυτό είναι ένα φαινόμενο, δεν έχει νόημα να το κατακρίνει κανείς. Οφείλει μόνο να προσφέρει ένα περιβάλλον διαφάνειας, αξιοκρατίας, και κανόνων. Και κυρίως αναβάθμιση της καλλιτεχνικής παιδείας.

Δεν αρκεί μόνο το ταλέντο. Πρώτα είναι ευθύνη αυτού που του δόθηκε το δώρο να μην το σπαταλήσει, και, ύστερα, να υπάρχει το κατάλληλο περιβάλλον για να αναπτυχθεί. Όμως και το περιβάλλον το διαλέγει κανείς και το συνδιαμορφώνει με την αφοσίωση και τη συνέπεια, σε μεγάλο βαθμό.


Τι είναι για σας πολιτισμός; Μέχρι πού φτάνουν τα όρια του υπουργείου σας; Μήπως και η παιδεία δεν είναι πολιτισμός;

Όλα είναι πολιτισμός. Το πώς ζούμε, πώς διαμορφώνουμε το περιβάλλον που ζούμε, πώς σεβόμαστε και ενσωματώνουμε δημιουργικά, χωρίς στείρες προγονοπληξίες, τη μνήμη, τη γλώσσα, και την κληρονομιά μας. Πάνω απ’ όλα πώς φροντίζουμε αυτό τον χαριτωμένο τόπο που μας δόθηκε, να τον παραδώσουμε ίδιο και καλύτερο στην επόμενη γενιά.

Όλοι είμαστε φορείς και συνδημιουργοί του πολιτισμού μας. Γι’ αυτό κάθε πολιτική ηγεσία οφείλει να ακούει προσεκτικά και να ενσωματώνει τα μηνύματα από τους ανθρώπους και τη φύση, και να αποφεύγει την αλαζονεία, όπως και κάθε πολίτης να νιώθει ότι η ζωή του είναι και δική του υπόθεση.


Εγκαινιάζετε την αναδρομική έκθεση του Γιαννιώτη καλλιτέχνη Χρίστου Δαγκλή ...

Είναι πολύ σημαντική η αναδρομική έκθεση που τιμά τον γιαννιώτη ζωγράφο και χαράκτη. Μας υπενθυμίζει πως ένας καλλιτέχνης μετέτρεψε, με την τέχνη του, τις δοκιμασίες της εξορίας σε εικόνες ανθρωπιάς, το μίσος σε ευαισθησία για την ανθρώπινη ψυχή.

Στα χρόνια της ελευθερίας συνέχισε να αποτυπώνει την ομορφιά. Έφυγε από τη ζωή ασυμβίβαστος.

Ακόμα μετέτρεψε την εμπειρία του, που σκηνογραφούσε σε παραστάσεις στην εξορία με ηθοποιούς σαν τον Κατράκη και τον Καρούζο, σε μετέπειτα προσφορά στο θέατρο σαν σκηνογράφος.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου